Адкрыццё выставы «Дарога да Храма – сэрца шлях святы!»
2025-03-24
З 24 сакавіка 2025 года ў Інфармацыйнай зале музея «Замкавы комплекс «Мір» пачала сваю працу часовая экспазіцыя «Дарога да храма – сэрца шлях святы!». Яна пазнаёміць наведвальнікаў музея з храмавай архітэктурай Навагрудскага павета праз прызму фотаздымкаў пачатку XX стагоддзя Яна Балзункевіча, якія захоўваюцца ў фондах Беларускага дзяржаўнага архіва кінафотафонадакументаў.
Ян Балзункевіч – фатограф-краязнавец, які падарожнічаў па беларускіх землях каля стагоддзя таму і фіксаваў на працягу 1905-1914 гадоў хрысціянскія храмы Беларусі. Спадчына Балзункевіча налічвае некалькі сотняў фатаграфій і з’яўляецца яркім сведчаннем талерантнасці фатографа. Ён не класіфікаваў помнікі архітэктуры па канфесійнай прыналежнасці, а фіксаваў іх так, як яны сустракаліся на яго шляху. З любоўю і павагай, старанна і ўдумліва Ян Балзункевіч усталёўваў штатыў у найбольш зручнай кропцы здымкі як перад каталіцкімі, так і перад праваслаўнымі храмамі.
Правядзенне ў Мірскім замку дадзенай часовай экспазіцыі невыпадкова. Досыць працяглы перыяд часу Мір уваходзіў у склад Навагрудскага павета. Гэты край часта станавіўся аб’ектам увагі мастакоў і фатографаў. Шматлікія аб’екты храмавай і замкавай архітэктуры, якая дзівіць сваёй прыгажосцю прырода гэтых месцаў з неверагоднай сілай запаўняла ўяўленне людзей, якія ацанілі мінулае і якія імкнуліся захаваць усё гэта для будучых пакаленняў. Геаграфія падарожжаў Яна Балзункевіча па Наваградчыне ахоплівала Мір, Карэлічы, Турэц, Беразавец, Цырын, Сімакова, Сноў, Гарадзею, Нягневічы, Ярэмічы, Райцу, Вялікія Жухавічы, Наваградак, Любчу, Шчорсы, Валеўку і многія іншыя населеныя пункты. У кожным з іх фатограф фіксаваў не толькі храмы, але і гістарычныя месцы, цвінтары і каплічкі.
На больш за 40 здымках, прадстаўленых на часовай экспазіцыі, адлюстраваны помнікі храмавай архітэктуры XV – пачатку XX стагоддзяў, многія з якіх на сённяшні дзень малавядомыя з-за сваёй аддаленасці ад турыстычных маршрутаў. Асабліва каштоўнымі з’яўляюцца здымкі згубленых архітэктурных аб’ектаў: царквы Раства Прасвятой Багародзіцы ў д. Далматаўшчына, царквы Святога Георгія ў д. Залужжа, Ільінскай царквы ў д. Адахоўшчына, Мікалаеўскіх цэркваў у м. Нягневічы і д. Марозавічы, паколькі з’яўляюцца часам адзінай крыніцай інфармацыі пра іх.
Выстава наглядна ілюструе разнастайнасць храмавай архітэктуры і дэманструе дыялог мінулага і сучаснасці. Яна дазваляе прадставіць выгляд многіх хрысціянскіх храмаў на пачатак XX стагоддзя, асэнсаваць тыя змены, якія яны зведалі.
Выстава завершыць сваю працу 21 красавіка 2025 г.
Уваход вольны.
